گفتمان دریا: در جریان سفر رسمی وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران به دوحه، پایتخت قطر، گام مهمی در راستای تعمیق همکاری‌های حمل‌ونقلی بین دو کشور برداشته شد. این سفر که در تاریخ ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۴ انجام شد، شامل دیدارهای جداگانه فرزانه صادق با محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر و نیز محمد بن عبدالله بن محمد آل ثانی، وزیر حمل‌ونقل این کشور بود.

هدف اصلی این دیدارها، بررسی ابعاد گوناگون همکاری‌های حمل‌ونقلی دوجانبه، توسعه زیربناهای مشترک، و هماهنگی برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های ترانزیتی در منطقه بود. به گفته منابع آگاه، طرفین در این مذاکرات، بر ضرورت فعال‌سازی کریدورهای استراتژیک منطقه‌ای، از جمله کریدور شمال–جنوب، مسیر ترکیه–ایران–قطر و همچنین کریدور موسوم به عشق‌آباد تأکید کردند.

نگاهی به محورهای همکاری

در دیدار وزیر راه و شهرسازی کشورمان با وزیر حمل‌ونقل قطر، ضمن بررسی روابط دوجانبه در بخش‌های مختلف حمل‌ونقل، بر تسریع اجرای پروژه‌هایی که پیش‌تر میان دو کشور به امضا رسیده بودند نیز تأکید شد. از جمله این پروژه‌ها، می‌توان به تفاهم‌نامه توسعه بندر دیر اشاره کرد که در مهرماه ۱۴۰۳ بین ایران و قطر منعقد شده بود و اکنون وارد فاز بررسی راهکارهای اجرایی شده است.همچنین در این نشست، افزایش تعداد پروازهای مستقیم میان دو کشور، گسترش همکاری‌های حمل‌ونقل هوایی، و راه‌اندازی خطوط مسافری دریایی میان بنادر ایران و بندر رویس قطر از دیگر موارد مورد توافق بود. این طرح‌ها در راستای تقویت پیوندهای اقتصادی و تسهیل جابجایی مسافر و کالا طراحی شده‌اند.

در همین زمینه، وزیر راه و شهرسازی در گفت‌وگو با مقامات قطری پیشنهاد راه‌اندازی خطوط کشتیرانی باری و مسافری جدید را مطرح کرد که می‌تواند بنادر جنوبی ایران همچون بوشهر، دیر و لنگه را به بنادر شرقی و شمالی قطر متصل کند. این موضوع به‌ویژه در شرایط افزایش تقاضا برای ترانزیت منطقه‌ای و رقابت کشورهای حاشیه خلیج فارس در حوزه لجستیک، اهمیتی مضاعف یافته است.

توافق در سطح عالی برای گسترش همکاری‌ها

دیدار وزیر راه کشورمان با محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر قطر، نیز جنبه راهبردی‌تری داشت. در این ملاقات، همکاری‌های دوجانبه ایران و قطر در زمینه حمل‌ونقل، زیرساخت‌های جاده‌ای، دریایی، و هوایی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. نخست‌وزیر قطر بر اهمیت تداوم رایزنی‌های نزدیک با ایران در حوزه زیرساخت‌های حمل‌ونقلی تأکید کرده و این حوزه را یکی از ارکان همکاری‌های اقتصادی دوجانبه توصیف کرد.بر اساس این گزارش، دو طرف ضمن تأکید بر منافع مشترک در حوزه ترانزیت منطقه‌ای، بر آمادگی خود برای پیگیری پروژه‌های مشترک، از جمله توسعه خطوط مواصلاتی و تقویت زیرساخت‌های بندری و جاده‌ای، تأکید کردند.

از دیپلماسی حمل‌ونقل تا راهبرد ترانزیت منطقه‌ای

به گزارش پایگاه خبری گفتمان دریا، مذاکرات انجام‌شده در دوحه، بخشی از راهبرد کلان ایران برای احیای نقش خود به‌عنوان هاب ترانزیتی منطقه است. بهره‌برداری از ظرفیت‌های جغرافیایی ایران و پیوند آن با شبکه‌های حمل‌ونقلی قطر، می‌تواند ضمن تسهیل تجارت خارجی، سهم ایران از حمل‌ونقل منطقه‌ای را به شکل محسوسی افزایش دهد.قطر نیز با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک خود و نیاز به تنوع‌بخشی به مسیرهای تأمین کالا و صادرات، به دنبال توسعه همکاری با شرکای منطقه‌ای از جمله ایران است. در همین راستا، ایجاد خطوط کشتیرانی مستقیم و پیوند بنادر دو کشور، به‌ویژه در چارچوب کریدورهای چندجانبه، از جمله اقدامات عملیاتی برای تحقق این راهبرد است.

برگزاری نشست‌های مستمر برای تداوم همکاری‌ها

در پایان این دیدارها، طرفین توافق کردند که جلسات پیگیری و هماهنگی پروژه‌های حمل‌ونقلی به‌صورت مستمر، حضوری و آنلاین، برگزار شود. هدف از این هماهنگی‌ها، پیشبرد اجرایی پروژه‌های مشترک و حل موانع موجود در مسیر توسعه زیرساخت‌ها و شبکه‌های حمل‌ونقلی است.حضور هیئتی از مدیران و مسئولان ارشد حوزه حمل‌ونقل در این سفر نیز نشان‌دهنده اهمیت ویژه‌ای است که وزارت راه و شهرسازی ایران برای ارتقای تعامل با قطر در نظر گرفته است