به گزارش گفتمان دریا به نقل از IUCN، در ۲۲ مه ۲۰۲۴، اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) برای نخستین بار تصویری جامع از وضعیت جنگل‌های مانگرو جهان ارائه کرد؛ تصویری که به‌سرعت به یکی از مهم‌ترین اسناد زیست‌محیطی سال بدل شد. یافته‌های این ارزیابی نشان می‌دهد بیش از نیمی از مانگروها تا میانه قرن در معرض فروپاشی قرار دارند؛ هشداری که نشان می‌دهد آینده بسیاری از سواحل جهان بدون اقدام فوری، بی‌دفاع خواهد بود.

مانگروها تنها جنگل‌های ساحلی نیستند؛ آن‌ها سپر طبیعی در برابر سیلاب و طوفان‌اند، ذخیره‌گاه عظیم کربن محسوب می‌شوند و معیشت میلیون‌ها نفر در جوامع ساحلی به بقای‌شان گره خورده است. همین ویژگی‌ها باعث شد گزارش IUCN موجی از واکنش‌ها و اقدامات جهانی را برانگیزد.

واقعیت‌های تلخ

این ارزیابی نشان می‌دهد حدود ۲۰ درصد از جنگل‌های مانگرو در رده‌های «بحرانی» یا «در معرض خطر» قرار دارند و تنها بخش کوچکی توانسته‌اند در وضعیت «کم‌خطر» باقی بمانند. بالا آمدن سطح دریا به‌عنوان نخستین عامل جهانی تهدید، پیش‌بینی نابودی کامل ۱۶ درصد از مانگروها تا نیمه قرن را در پی دارد. توسعه انسانی، تغییر کاربری زمین برای کشاورزی و آبزی‌پروری، ساخت‌وساز ساحلی، آلودگی و سدسازی نیز از عوامل جدی نابودی این اکوسیستم‌ها هستند.

ابعاد اقتصادی و اجتماعی مانگروها چشمگیر است: سالانه از ۱۵.۴ میلیون نفر در برابر سیلاب و امواج محافظت می‌کنند، ارزش حفاظتی آن‌ها حدود ۶۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود، و از ۱۲۶ میلیون روز فعالیت ماهیگیری در سال پشتیبانی می‌کنند. از منظر زیست‌محیطی نیز ذخیره‌ای معادل ۱۱ میلیارد تن کربن در خاک و زیست‌توده دارند؛ سه برابر جنگل‌های بارانی مشابه.

اقدامات بین‌المللی پس از گزارش

انتشار گزارش موجی از اقدامات بین‌المللی را برانگیخت. IUCN این رده‌بندی را شاخص کلیدی پایش اهداف چارچوب جهانی تنوع زیستی Kunming-Montreal معرفی کرد. ائتلاف جهانی مانگرو با سرمایه‌گذاری چهار میلیارد دلاری حفاظت و بازسازی ۱۵ میلیون هکتار را هدف‌گذاری کرد. کشورهایی چون اندونزی، فیلیپین، مکزیک و کنیا برنامه‌های ملی و مشارکتی بازسازی را آغاز کردند. بانک جهانی و صندوق سبز اقلیم نیز مانگروها را در اولویت سرمایه‌گذاری‌های اقلیمی قرار دادند.

ایران؛ هشدار علمی، اقدام محدود

در ایران، کارشناسان هشدار داده‌اند که جنگل‌های حرا با تهدیدهایی چون صنایع نفت و پتروشیمی، پساب آبزی‌پروری، برداشت چوب، چرای دام، ساخت‌وسازهای غیراصولی و کاهش ورودی آب شیرین روبه‌رو هستند. اگر اقدام فوری صورت نگیرد، این سپر طبیعی کشور در برابر بلایای ساحلی به‌سرعت تضعیف خواهد شد و یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های حیاتی ایران که نقش کلیدی در ذخیره کربن، حفاظت از تنوع زیستی و پشتیبانی از معیشت جوامع ساحلی دارد، در معرض نابودی قرار خواهد گرفت.

مانگروها؛ سپر حیاتی در خطر

این گزارش نخستین تصویر جامع از وضعیت مانگروها در جهان را ارائه می‌دهد و نشان می‌دهد بسیاری از کشورها بلافاصله وارد عمل شده‌اند. در مقابل، سکوت و بی‌تحرکی برخی کشورها مانند ایران می‌تواند به معنای از دست رفتن یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های حیاتی باشد؛ جنگل‌هایی که هم سپر طبیعی در برابر سیلاب و طوفان‌اند، هم ذخیره‌گاه عظیم کربن، و هم پشتوانه معیشت میلیون‌ها نفر در جوامع ساحلی.

انتهای پیام/